Bazı soruların cevaplarını vermek diğerlerinden daha yoğun ve zor olabilir. Zorluğa rağmen çocuklar ölüm hakkında cevaplara ihtiyaç duyarlar. Çocuklar ölümü ve ölümle ilgili kavramları farklı yaş gruplarında farklı şekillerde anlarlar.
Örneğin, 0-2 yaş grubundaki bebekler ölümle ilgili kavramları anlayamazlar. Sadece ölen kişinin artık olmadığını fark edip resimlerini gördüğünde sorabilirler.
2-6 yaş grubunda, 4 yaş itibariyle çocuklar sınırlı olsa da ölümle ilgili kavramlara yönelik net olmayan bir anlayış geliştirirler. Gelişim özellikleri gereği henüz soyut konuları tamamen anlayamazlar. Bu nedenle somut örneklere ihtiyaç duyarlar. Ölen kişi ya da evcil hayvanlarının geleceğine inanarak hayaller kurabilir, ne zaman geleceklerini sorabilirler.
6-9 yaş grubunda, 6 yaş itibariyle çocuklar ölümün bir sona erme, son bulma olduğunu anlamaya başlar. Ölen kişinin ya da evcil hayvanlarının artık olmayışları için kendilerini suçlayabilirler.
9-12 yaş grubunda, çocuklar ölümün sevdikleri, yakınları ve arkadaşları için de olacağını kavramaya başlar. Ölümle ilgili korku geliştirebilirler.
Çocuklara Ölüm Haberi Verirken Nelere Dikkat Edilmeli
Ölüm haberini çocuğa en yakın kişi vermelidir. Temel bakıcısı ya da aile üyesinden öğrenmelidir. Arkadaşları, arkadaşlarının aileleri ya da uzak aile bireylerinden duyarak öğrenmemelidir.
Ölüm haberi verilirken, sakin bir mekân tercih edilmeli ve anlayışlı bir ses tonuyla konuşulmalıdır.
Duygular dile getirilerek başlanabilir. Yaş grubuna göre ölümle ilgili somut açıklamalar yapılmalıdır. “Sana üzücü bir şey söyleyeceğim. Kedin öldü. Yani artık yaşamıyor. Biz yaşarken nefes alırız, hareket ederiz, yemek yeriz. Kedin artık hareket etmeyecek ve bunları yapamayacak.”
Bu açıklama yapılırken “öldü” kelimesi tercih edilmek istenmeyebilir ancak dile getirilmelidir. “Uykuya daldı.”, “Başka bir yere gitti.” açıklamaları doğru olmayacaktır. Çocuk, ölen kişinin uyanmasını ya da gelmesini isteyebilir ve uyanmadığı/gelmediği için öfkelenebilir. Hatta ölen kişi tarafından sevilmediği için ya da yaramazlık yaptığı için gelmediğini düşünebilir. Bu nedenle ölüm “öldü” kelimesi ile ifade edilmelidir.
Derin’den sevgiler
Psikolog – Oyun Terapisti
Derin Su Erdoğdu
Bebekler ve küçük çocuklara psikolojik ilk yardım için ilk önce ses tonunuzu kontrol ederek başlayabilirsiniz. Mümkün olduğunca yumuşak ve sakin bir ses tonuyla konuşmaya gayret edin. Hatta mümkünse alandaki en sessiz yerde sakince konuşmayı deneyebilirsiniz. Gürültü, uyaran, etraftan gelecek ani ve
